02. ΤΑ 200 ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ - ΚΕΦ. 1-5 (Ερμηνευτικά σχόλια στη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών)

 

1. Επειδή πολλές φορές θελήσατε να μάθετε πώς ο νόμος είναι πνευματικός (Ρωμ. 7, 14) κατά τον Απόστολο, και τι πρέπει να γνωρίζουν και να κάνουν εκείνοι που θέλουν να τον φυλάξουν, πάνω σ αυτό το ζήτημα θα σας πω κατά τη δύναμή μου.

 

Σύντομο σχόλιο

Ο άγιος Μάρκος, με ταπεινότητα, εισάγει το έργο του εξηγώντας ότι θα μιλήσει για τον «πνευματικό νόμο» όπως τον εννοεί ο Απόστολος Παύλος (Ρωμ. 7,14), δηλαδή όχι ως εξωτερικό κανονισμό αλλά ως εσωτερική πνευματική πραγματικότητα που σχετίζεται με τη χάρη του Θεού. Τονίζει ότι η κατανόηση και η τήρηση αυτού του νόμου δεν είναι εύκολη υπόθεση και απαιτεί λόγο, εμπειρία και προσευχή. 

 

Απευθύνεται σε όσους έχουν πραγματική διάθεση να ζήσουν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, όχι μόνο θεωρητικά αλλά με συνέπεια και πράξη. Η διδασκαλία του αποτελεί κάλεσμα για ταπεινή αναζήτηση της αλήθειας και εφαρμογή του λόγου του Θεού στην καθημερινή ζωή, ακόμη και μέσα στις δυσκολίες του κόσμου. Ο πιστός καλείται να πλησιάσει τη διδασκαλία αυτή με σοβαρότητα, υπομονή και υπακοή.

 

 ***            ***            ***

 

2. Πρώτα-πρώτα γνωρίζομε ότι ο Θεός είναι αρχή κάθε καλού και μεσότητα και τέλος. Το καλό δεν είναι δυνατό να πράττεται ή να πιστεύεται, παρά μόνο με την ένωση με τον Ιησού Χριστό και με την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος.

Σύντομο σχόλιο

Ο άγιος Μάρκος μας διδάσκει ότι κάθε καλό στη ζωή μας ξεκινά, στηρίζεται και ολοκληρώνεται από τον Θεό. Κανένα καλό έργο ή πίστη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ένωση με τον Χριστό και έμπνευση από το Άγιο Πνεύμα. Η πνευματική πρόοδος δεν εξαρτάται από τις δικές μας δυνάμεις ή τη λογική μας, αλλά από τη συνεργασία της προαίρεσής μας με τη χάρη του Θεού. Ο πιστός καλείται να ζει με ταπείνωση, στηριζόμενος όχι στον εαυτό του αλλά στον Θεό, και να ζητά καθημερινά τη βοήθεια και τον φωτισμό Του, αναγνωρίζοντας ότι μόνο μέσα από τη ζωντανή σχέση με τον Χριστό μπορεί να πορεύεται τον δρόμο της σωτηρίας.

 ***            ***            ***

3. Κάθε αγαθό, κατ΄ οικονομίαν έχει χαριστεί στους ανθρώπους. Κι εκείνος που πιστεύει έτσι δεν θα το χάσει ποτέ.

Σύντομο σχόλιο
Ο άγιος Μάρκος διδάσκει ότι κάθε αγαθό στη ζωή μας είναι δώρο του Θεού, καρπός της θείας οικονομίας και όχι αποτέλεσμα των δικών μας προσπαθειών. Ο Θεός, με τη σοφία και την αγάπη Του, προσφέρει τα καλά ανάλογα με τη δεκτικότητα και την ταπείνωση του ανθρώπου. Όποιος πιστεύει ότι το καλό προέρχεται από τον Θεό και όχι από τον εαυτό του, δεν θα το χάσει ποτέ. Η επίγνωση αυτή προφυλάσσει τον πιστό από την υπερηφάνεια και καλλιεργεί την ταπεινοφροσύνη, την ευγνωμοσύνη και την εμπιστοσύνη στη θεία πρόνοια. Έτσι, ακόμη και μέσα στις δυσκολίες του κόσμου, ο χριστιανός μαθαίνει να εργάζεται το καλό με ειρήνη και ταπεινή εμπιστοσύνη στον Θεό.

 

  ***            ***            ***

 

4. Η βέβαιη πίστη είναι ένας πύργος. Ο Χριστός γίνεται τα πάντα στον πιστεύοντα.

 

Σύντομο σχόλιο

Ο άγιος Μάρκος παρουσιάζει τη βέβαιη, ακλόνητη πίστη ως έναν πνευματικό πύργο, που προσφέρει ασφάλεια και σταθερότητα στον άνθρωπο απέναντι στις δυσκολίες και στους πειρασμούς. Αυτή η πίστη δεν είναι τυπική ή επιφανειακή, αλλά βαθιά σχέση και ζωντανή εμπειρία του Χριστού. Όταν ο άνθρωπος πιστεύει έτσι, ο Χριστός γίνεται το παν στη ζωή του: η δύναμή του, η παρηγοριά του, η ελπίδα του και η πληρότητά του. Για τον πιστό που ζει στον κόσμο, το κεφάλαιο αυτό είναι πρόσκληση να οικοδομήσει μέσα του την αληθινή πίστη, στηριζόμενος στον Χριστό και όχι σε ανθρώπινα στηρίγματα, ώστε ο Χριστός να γίνει η πηγή και ο σκοπός όλης της ζωής του.

 

  ***            ***            ***

 

5. Σε κάθε προσπάθειά σου, βάλε αρχή τον Θεό που είναι η αρχή κάθε αγαθού, για να γίνει κατά Θεόν εκείνο που αποφάσισες να κάνεις.

 

Σύντομο σχόλιο

Ο άγιος Μάρκος μας διδάσκει ότι σε κάθε πράξη ή απόφασή μας πρέπει να βάζουμε ως αρχή τον Θεό, αναγνωρίζοντας ότι Εκείνος είναι η πηγή κάθε αγαθού. Μόνο αν ξεκινήσουμε με προσευχή και ζητήσουμε τη βοήθεια και τον φωτισμό Του, αυτό που αποφασίζουμε θα γίνει πραγματικά «κατά Θεόν», δηλαδή με σωστή κατεύθυνση και πνευματική καρποφορία. Για τον πιστό που ζει στον κόσμο, αυτό σημαίνει ότι κάθε του επιλογή —ακόμη και η πιο μικρή— πρέπει να στηρίζεται στην επίγνωση και την εμπιστοσύνη στη θεία πρόνοια, ώστε η ζωή του να καθοδηγείται από τη χάρη και όχι από την ανθρώπινη αυτάρκεια ή βιασύνη.